Hydroksyapatyt – czym jest i czy pasty z hydroksyapatytem są bezpieczne?

Czym jest hydroksyapatyt?

Hydroksyapatyt (Ca₅(PO₄)₃(OH)) to minerał z grupy fosforanów wapnia, który stanowi około 97% składu szkliwa i 70% składu kości. W przyrodzie występuje zarówno w organizmach żywych, jak i w postaci minerału w osadach geologicznych. To właśnie jego obecność sprawia, że kości i zęby są twarde oraz odporne na uszkodzenia mechaniczne.

Hydroksyapatyt można uzyskać syntetycznie – pod postacią nano-hydroksyapatytu, który znalazł zastosowanie w stomatologii. Syntetyczna wersja tego minerału jest strukturalnie identyczna z naturalnym hydroksyapatytem, co sprawia, że organizm łatwo go przyswaja.

Pierwsze zastosowania hydroksyapatytu w medycynie sięgają lat 70. XX wieku, kiedy to wykorzystywano go do rekonstrukcji kości i implantów. Jednak dopiero w XXI wieku zaczęto badać jego potencjał w stomatologii, szczególnie jako alternatywę dla fluoru.

Hydroksyapatyt ma kilka kluczowych właściwości, które sprawiają, że może być skutecznym składnikiem past do zębów. Oto one:

• remineralizacja szkliwa – wypełnia mikrouszkodzenia, wzmacnia strukturę zębów;
• tworzenie warstwy ochronnej – hydroksyapatyt może osadzać się na powierzchni szkliwa, chroniąc je przed działaniem kwasów;
• zmniejszanie nadwrażliwości – wnika w kanaliki zębinowe, redukując nadwrażliwość na bodźce termiczne;
• neutralizacja kwasów – pomaga utrzymać równowagę pH w jamie ustnej.

Pasty do zębów z hydroksyapatytem – skład i rodzaje

Pasty do zębów zawierające hydroksyapatyt to stosunkowo nowe produky na rynku, ale ich popularność szybko rośnie. Dzieje się tak głównie dlatego, że coraz więcej osób poszukuje alternatywy dla fluoru, który – choć skuteczny – budzi pewne kontrowersje. Wiele osób obawia się fluorozy, czyli nadmiernego nagromadzenia fluoru w szkliwie, co może prowadzić do przebarwień i osłabienia zębów. Hydroksyapatyt, jako składnik naturalnie obecny w organizmie, nie niesie ze sobą takiego ryzyka.

Pasty z hydroksyapatytem mogą zawierać różne formy tego minerału, a ich skuteczność zależy w dużej mierze od wielkości cząsteczek. Wyróżniamy dwa główne rodzaje:

• Nano-hydroksyapatyt (nHAp) – to forma, w której cząsteczki hydroksyapatytu są niezwykle małe, co pozwala im przenikać do mikroskopijnych szczelin w szkliwie. Dzięki temu działają nie tylko na powierzchni zębów, ale także w ich głębszych warstwach, wzmacniając strukturę i odbudowując drobne uszkodzenia.
• Mikrohydroksyapatyt – ma większe cząsteczki, które działają głównie na powierzchni szkliwa. Tworzą na zębach ochronną warstwę, zabezpieczającą przed działaniem kwasów i bakterii.

Pasty z hydroksyapatytem często zawierają także inne składniki wspierające zdrowie jamy ustnej, takie jak:

• ksylitol – naturalny słodzik o właściwościach przeciwpróchniczych, który zmniejsza ilość bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy;
• enzymy – wspierają naturalną równowagę bakteryjną w jamie ustnej, pomagając utrzymać zdrowe dziąsła;
• oleje roślinne i ekstrakty ziołowe – np. olejek miętowy, szałwia, rumianek, które działają przeciwzapalnie i odświeżają oddech;
• cynk – składnik o właściwościach antybakteryjnych, który pomaga w redukcji osadu nazębnego.

Warto pamiętać, że nie wszystkie pasty z hydroksyapatytem są skuteczne. Różnice wynikają zarówno z wielkości cząsteczek hydroksyapatytu, jak i z dodatkowych składników wspomagających remineralizację.

Skuteczność hydroksyapatytu – badania naukowe

Skuteczność hydroksyapatytu jako składnika remineralizującego szkliwo została potwierdzona w wielu badaniach naukowych. W ciągu ostatnich kilku dekad przeprowadzono liczne testy, które porównywały działanie hydroksyapatytu i fluoru w ochronie przed próchnicą oraz w odbudowie szkliwa.

Badania wykazały, że hydroksyapatyt może reminalizować szkliwo na poziomie porównywalnym do fluoru, a w niektórych przypadkach nawet skuteczniej. Dzieje się tak, ponieważ hydroksyapatyt nie tylko wzmacnia szkliwo, ale również odtwarza jego naturalną strukturę, co sprawia, że zęby stają się mniej podatne na erozję kwasową i uszkodzenia mechaniczne.

Dodatkowe badania kliniczne potwierdziły, że hydroksyapatyt może zapewniać redukcję nadwrażliwości zębów, gdyż wnika w kanaliki zębinowe, które są odpowiedzialne za odczuwanie bólu przy kontakcie z gorącymi, zimnymi lub kwaśnymi produktami.

Co ciekawe, niektóre eksperymenty laboratoryjne wykazały, że hydroksyapatyt wykazuje także właściwości antybakteryjne. Choć nie działa bezpośrednio jak antybiotyk, może zapobiegać przyleganiu bakterii do powierzchni szkliwa, co zmniejsza ryzyko powstawania płytki nazębnej i próchnicy.

Czy pasty z hydroksyapatytem są bezpieczne?

Jednym z głównych powodów, dla których coraz więcej osób decyduje się na pasty z hydroksyapatytem, jest ich wysoki profil bezpieczeństwa.

Fluor, choć skuteczny, może być szkodliwy w nadmiarze. Wysokie spożycie fluoru przez dzieci może prowadzić do fluorozy, czyli przebarwień i osłabienia szkliwa. W skrajnych przypadkach długotrwałe spożycie fluoru w nadmiernych ilościach może mieć negatywny wpływ na układ nerwowy i kostny. Z tego względu wielu rodziców szuka past bez fluoru, szczególnie dla najmłodszych.

Hydroksyapatyt, jako naturalny składnik kości i szkliwa, nie niesie ryzyka toksyczności, nawet jeśli zostanie połknięty. Jest całkowicie biokompatybilny, co oznacza, że organizm rozpoznaje go jako swoją własną substancję i nie traktuje go jako obcego związku.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze pasty z hydroksyapatytem?

1. Rodzaj hydroksyapatytu – najlepsze pasty zawierają nano-hydroksyapatyt (nHAp), który ma zdolność do wnikania w mikropęknięcia szkliwa i odbudowywania jego struktury. Jeśli jednak obawiasz się nanocząsteczek, możesz zdecydować się na pastę z mikrohydroksyapatytem.
2. Stężenie hydroksyapatytu – nie każda pasta zawiera go w wystarczających ilościach, by był skuteczny. Warto sprawdzić, czy producent podaje dokładne dane na ten temat.
3. Brak szkodliwych substancji – unikaj past zawierających SLS (laurylosiarczan sodu), parabeny, sztuczne barwniki i konserwanty, które mogą podrażniać dziąsła i błonę śluzową jamy ustnej.
4. Dodatkowe składniki – niektóre pasty wzbogacone są o ksylitol, oleje roślinne, enzymy czy probiotyki, które dodatkowo wspierają zdrowie jamy ustnej.

Czy na www.soniczne.pl znajdują się pasty do zębów z hydroksyapatytem?

Na stronie www.soniczne.pl można znaleźć wiele past zawierających hydroksyapatyt. Oto kilka popularnych produktów, których zakup warto rozważyć:

• Vitis Whitening – pasta wybielająca z hydroksyapatytem, która nie tylko remineralizuje szkliwo, ale także pomaga usuwać przebarwienia, jednocześnie zachowując bezpieczeństwo dla zębów i dziąseł.
• Biorepair Plus – popularna pasta z hydroksyapatytem dostępna w różnych wersjach, np. dla osób z nadwrażliwością zębów czy skłonnością do próchnicy.

Każda z tych past ma swoje unikalne właściwości, dlatego warto dobrać produkt dostosowany do indywidualnych potrzeb.

Jak prawidłowo stosować pasty z hydroksyapatytem?

Pasty z hydroksyapatytem można stosować w taki sam sposób jak tradycyjne pasty do zębów, jednak istnieją pewne wskazówki, które mogą zwiększyć ich skuteczność.

Jak szczotkować zęby pastą z hydroksyapatytem?

1. Nakładanie pasty – nałóż niewielką ilość (wielkości ziarnka grochu dla dorosłych i połowy tej ilości dla dzieci) na szczoteczkę do zębów.
2. Szczotkowanie – myj zęby przez co najmniej 2 minuty, wykonując delikatne, koliste ruchy. Staraj się dotrzeć do wszystkich powierzchni zębów, a także do linii dziąseł.
3. Nie płucz ust wodą! – jednym z kluczowych elementów skuteczności hydroksyapatytu jest to, że powinien on jak najdłużej pozostawać na powierzchni zębów. Po umyciu zębów wypluj nadmiar pasty, ale nie płucz ust wodą – dzięki temu hydroksyapatyt będzie mógł dłużej działać.
4. Stosowanie pasty – można używać jej rano i wieczorem, tak samo jak tradycyjnej pasty.

Podsumowanie

Hydroksyapatyt to innowacyjny składnik, który zdobywa coraz większą popularność jako alternatywa dla fluoru. Jego zdolność do remineralizacji szkliwa sprawia, że zęby stają się mocniejsze, odporniejsze na działanie kwasów i mniej podatne na próchnicę. Co więcej, hydroksyapatyt działa w sposób naturalny – nie tylko chroni zęby, ale także odbudowuje ich strukturę, co odróżnia go od fluoru, który jedynie tworzy ochronną warstwę.

Jeśli chcesz spróbować czegoś nowego i zapewnić swoim zębom skuteczną ochronę bez potencjalnych skutków ubocznych fluoru, warto rozważyć zmianę pasty na produkt z hydroksyapatytem. Wybór odpowiedniego środka zależy od indywidualnych potrzeb. Szukasz remineralizacji szkliwa, redukcji nadwrażliwości lub dodatkowych właściwości wybielających? Wybierz pastę do zębów z hydroksyapatytem.

Pasty z hydroksyapatytem to przyszłość stomatologii. Być może za kilka lat staną się one standardem w codziennej higienie jamy ustnej, wypierając fluorowe produkty. Dziś jednak to już realna alternatywa, z której może skorzystać każdy, kto szuka najlepszej ochrony dla swoich zębów.

Bibliografia

1. Huang, S., Gao, S., & Yu, H. (2009). Effect of nano-hydroxyapatite concentration on remineralization of initial enamel lesion in vitro. Biomed Mater, 4(3), 034104. https://doi.org/10.1088/1748-6041/4/3/034104
2. Roveri, N., Battistella, E., Bianchi, C. L., Foltran, I., Foresti, E., Iafisco, M., … & Prat, M. (2009). Surface enamel remineralization: biomimetic apatite nanocrystals and fluoride ions different effects. Journal of Nanomaterials, 2009. https://doi.org/10.1155/2009/746383
3. Najibfard, K., Ramalingam, K., Chedjieu, I., & Amaechi, B. T. (2011). Remineralization of early caries by a nano-hydroxyapatite dentifrice. Journal of Clinical Dentistry, 22(5), 139–143.
4. Tschoppe, P., Zandim, D. L., Martus, P., & Kielbassa, A. M. (2011). Enamel and dentine remineralization by nano-hydroxyapatite toothpastes. Journal of Dentistry, 39(6), 430–437. https://doi.org/10.1016/j.jdent.2011.03.008
5. Limeback, H. (1999). A re-examination of the pre-eruptive and post-eruptive mechanism of the anti-caries effects of fluoride: is there any anti-caries benefit from swallowing fluoride? Community Dentistry and Oral Epidemiology, 27(1), 62–71. https://doi.org/10.1111/j.1600-0528.1999.tb01989.x
6. Lussi, A., Megert, B., Shellis, R. P., & Wang, X. (2012). Analysis of the erosive effect of dietary substances and medications on enamel and dentine. Caries Research, 46(Suppl. 1), 2–12. https://doi.org/10.1159/000335366
7. Sangi Co. Ltd. (Biorepair) – dokumentacja producenta i informacje o składzie past: https://www.biorepair.pl
8. www.soniczne.pl – opisy produktów z hydroksyapatytem dostępnych w sprzedaży, np. Biorepair, Vitis Whitening
9. PubChem – baza chemiczna NIH: wpis dotyczący hydroksyapatytu: https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Hydroxyapatite
10. Dentaly.org. (2023). Best hydroxyapatite toothpastes: safer fluoride alternative? https://www.dentaly.org/en/oral-care/hydroxyapatite-toothpaste/.

Mikołaj Rybski

Jestem doświadczonym specjalistą ds. produktów w branży stomatologicznej, z wieloletnią praktyką w internetowej sprzedaży sprzętu oraz akcesoriów dentystycznych. Na co dzień śledzę nowinki technologiczne, które mogą wspierać rozwój stomatologii, pomagając zarówno pacjentom, jak i specjalistom. Moja pasja do nowych technologii i innowacji pozwala na dobór nowoczesnych rozwiązań dla klientów, dzięki czemu wspieram ich w wyborze najlepszych narzędzi i materiałów na rynku. Prywatnie stale poszerzam swoją wiedzę z zakresu stomatologii, aby lepiej rozumieć potrzeby pacjentów oraz współczesnych gabinetów dentystycznych.