Cofające się dziąsła – jak z nimi walczyć, jak wygląda leczenie recesji dziąseł?

Cofające się dziąsła to problem, który dotyka wiele osób, niezależnie od wieku. Chociaż początkowo może wydawać się jedynie drobną niedogodnością estetyczną, recesja dziąseł może prowadzić do nadwrażliwości zębów, zwiększonego ryzyka próchnicy i chorób przyzębia, a nawet do utraty zębów. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że cofanie się dziąseł może być procesem stopniowym, który przez długi czas nie daje wyraźnych objawów, aż do momentu, gdy odsłonięte korzenie zębów zaczynają powodować ból i dyskomfort.

Czy cofające się dziąsła można zatrzymać? Czy można odbudować utraconą tkankę dziąsłową? Na szczęście istnieją skuteczne metody leczenia, zarówno zachowawcze, jak i chirurgiczne, które mogą pomóc w regeneracji dziąseł i ochronie zębów. Aby dowiedzieć się więcej na temat cofających się dziąseł, przeczytaj ten artykuł.

Przyczyny recesji dziąseł – dlaczego dziąsła się cofają?

Cofanie się dziąseł może być spowodowane wieloma czynnikami. Często dochodzi do tego stopniowo, a osoby dotknięte tym zjawiskiem zaczynają zauważać problem dopiero wtedy, gdy odsłonięcie korzeni powoduje ból i nadwrażliwość.

• Nieprawidłowa higiena jamy ustnej

Zbyt agresywne szczotkowanie jest jedną z najczęstszych przyczyn recesji dziąseł. Używanie szczoteczki o twardym włosiu lub zbyt mocne dociskanie jej do powierzchni zębów może powodować stopniowe ścieranie szkliwa oraz uszkadzanie tkanki dziąsłowej. W efekcie dziąsła cofają się, odsłaniając wrażliwe korzenie zębów.

Aby temu zapobiec, należy stosować szczoteczki o miękkim włosiu oraz unikać nadmiernego nacisku podczas szczotkowania. Warto również wybierać pasty o niskiej ścieralności (RDA poniżej 70), które nie podrażniają dziąseł.

• Choroby dziąseł i przyzębia

Zapalenie dziąseł i paradontoza to jedne z głównych czynników prowadzących do recesji. W wyniku infekcji bakteryjnej dziąsła tracą swoje mocowanie przy zębach, co prowadzi do ich cofania się. Nagromadzona płytka nazębna i kamień nazębny powodują stan zapalny, który osłabia dziąsła oraz prowadzi do stopniowego zaniku tkanki.

Osoby cierpiące na paradontozę powinny regularnie odwiedzać dentystę, aby usuwać kamień nazębny i monitorować stan dziąseł.

• Czynniki genetyczne

Niektóre osoby są podatniejsze na cofanie się dziąseł ze względu na predyspozycje genetyczne. Cienka warstwa dziąseł może sprawiać, że są one bardziej narażone na uszkodzenia i recesję. Jeśli w rodzinie występowały problemy z dziąsłami, warto zwrócić szczególną uwagę na profilaktykę.

• Wady zgryzu i nieprawidłowe ustawienie zębów

Stłoczone zęby lub ich nieprawidłowe ustawienie mogą powodować nierównomierne obciążenie dziąseł, co prowadzi do ich stopniowego cofania się. W niektórych przypadkach rozwiązaniem może być leczenie ortodontyczne, które pomaga poprawić ustawienie zębów i zmniejszyć nacisk na dziąsła.

• Bruksizm (zgrzytanie zębami)

Osoby cierpiące na bruksizm, czyli nawykowe zaciskanie zębów oraz ich zgrzytanie, mogą doświadczać przyspieszonej recesji dziąseł. Nadmierne napięcie mięśni żuchwy powoduje zwiększony nacisk na dziąsła i stopniowe ich cofanie się.

W takich przypadkach pomocne może być stosowanie szyn relaksacyjnych na noc, które chronią zęby przed ścieraniem i zmniejszają nacisk na dziąsła.

• Palenie papierosów i inne czynniki stylu życia

Palenie tytoniu przyczynia się do niedotlenienia tkanek, co osłabia dziąsła i przyspiesza ich recesję. Nikotyna powoduje również zwężenie naczyń krwionośnych, co utrudnia regenerację tkanek.

Oprócz palenia, także niewłaściwa dieta, uboga w witaminę C, D i wapń, może negatywnie wpływać na zdrowie dziąseł.

Objawy cofających się dziąseł – jak je rozpoznać?

Cofające się dziąsła często rozwijają się stopniowo i mogą nie dawać wyraźnych objawów na początku. W miarę postępu recesji można zauważyć:

• odsłonięcie korzeni zębów,
• nadwrażliwość na zimno, ciepło i słodkie pokarmy,
• zmiany w wyglądzie dziąseł – stają się cieńsze, zaczerwienione lub podrażnione,
• krwawienie dziąseł podczas szczotkowania,
• powstawanie kieszonek dziąsłowych, które mogą prowadzić do stanów zapalnych.

Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, warto jak najszybciej skonsultować się z dentystą.

Jak zapobiegać cofaniu się dziąseł?

Recesji dziąseł można zapobiegać, stosując odpowiednie nawyki higieniczne, dietę oraz regularnie odwiedzając stomatologa. Kluczowe jest także unikanie czynników ryzyka, które mogą przyspieszyć ten proces.

Prawidłowe szczotkowanie to jeden z najważniejszych elementów profilaktyki zdrowia dziąseł. Zbyt mocne dociskanie szczoteczki lub stosowanie twardych włókien może powodować mechaniczne uszkodzenie dziąseł, prowadzące do ich stopniowego cofania się.

Jak prawidłowo szczotkować zęby, aby nie uszkadzać dziąseł?

• Używaj szczoteczki o miękkim włosiu (soft lub ultra-soft).
• Stosuj technikę roll lub technikę Bassa, która polega na wykonywaniu delikatnych ruchów wymiatających.
• Unikaj nadmiernego nacisku – szczoteczka powinna delikatnie dotykać zębów i dziąseł.
• Wybieraj pasty o niskiej ścieralności (RDA poniżej 70), np. z fluorem lub hydroksyapatytem.

Dodatkowo warto stosować nici dentystyczne lub irygatory, które skutecznie usuwają resztki pokarmowe i bakterie z trudno dostępnych miejsc.

Nie każdy zdaje sobie sprawę, że nagromadzony kamień nazębny może prowadzić do cofania się dziąseł. Dlatego warto regularnie wykonywać skaling i piaskowanie, które usuwają osady i zapobiegają stanom zapalnym. Jak często odwiedzać dentystę? Osoby ze zdrowymi dziąsłami powinny robić to co 6 miesięcy, aby skontrolować i usunąć kamień, natomiast osoby z początkiem recesji dziąseł lub paradontozą – co 3-4 miesiące. Wizyta u dentysty to także okazja do oceny stanu dziąseł i wykrycia problemu na wczesnym etapie.

Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu przyczyniają się do niedotlenienia tkanek dziąsłowych, co utrudnia ich regenerację. Palacze są kilkukrotnie bardziej narażeni na recesję dziąseł niż osoby niepalące.

Dieta również odgrywa kluczową rolę – warto spożywać produkty bogate w:

• witaminę C (cytrusy, papryka, natka pietruszki) – wspiera regenerację dziąseł;
• witaminę D (jajka, tłuste ryby, słońce) – poprawia wchłanianie wapnia, niezbędnego dla zdrowia kości i zębów;
• wapń (nabiał, migdały, jarmuż) – wzmacnia strukturę zębów i dziąseł;
• przeciwutleniacze (zielona herbata, jagody) – działają przeciwzapalnie i chronią dziąsła przed stresem oksydacyjnym.

Leczenie recesji dziąseł – jakie są dostępne metody?

Jeśli recesja dziąseł już wystąpiła, istnieją różne metody jej leczenia, zależnie od stopnia zaawansowania problemu.

W początkowych stadiach recesji można zastosować:

• pasty do zębów na nadwrażliwość – np. z hydroksyapatytem, argininą czy fluorem;
• żele regenerujące dziąsła – np. z chlorheksydyną, aloesem czy kwasem hialuronowym;
• płukanki antyseptyczne – pomagają w redukcji stanów zapalnych i odbudowie dziąseł;
• terapia laserowa – pobudza regenerację tkanek i zmniejsza stan zapalny.

Jeśli recesja jest zaawansowana, konieczne może być chirurgiczne pokrycie odsłoniętych korzeni poprzez przeszczep tkanki dziąsłowej.

Istnieją różne rodzaje przeszczepów:

• przeszczep tkanki łącznej – pobranie tkanki z podniebienia i przeszczepienie jej na odsłonięty korzeń;
• przeszczep dziąsła wolnego – stosowany głównie u osób z cienką warstwą dziąseł;
• przeszczep z zastosowaniem sztucznych biomateriałów – nowoczesna metoda minimalizująca inwazyjność zabiegu.

Oto nowoczesne metody regeneracji dziąseł:

• Pinhole Surgical Technique (PST) – mało inwazyjna metoda polegająca na przesunięciu dziąseł na swoje pierwotne miejsce;
• leczenie osoczem bogatopłytkowym (PRP) – wykorzystuje osocze pacjenta, stymulując regenerację tkanek.

Jeśli przyczyną cofania się dziąseł jest nieprawidłowe ustawienie zębów, leczenie ortodontyczne może pomóc zmniejszyć nacisk na dziąsła i poprawić ich stan.

Jak dbać o dziąsła po leczeniu recesji?

Po leczeniu recesji dziąseł niezwykle ważna jest odpowiednia pielęgnacja, aby zapobiec nawrotowi problemu.

Zalecenia po zabiegu chirurgicznym:

• przez kilka dni unikaj twardych i gorących pokarmów,
• przez pierwsze dni stosuj płukanki antyseptyczne zamiast szczotkowania,
• stosuj szczoteczki ultramiękkie i pasty bez SLS,
• unikaj palenia i alkoholu – mogą spowolnić gojenie.

Długoterminowa profilaktyka:

• regularne wizyty u dentysty (co 3-6 miesięcy),
• delikatne szczotkowanie i stosowanie past wzmacniających dziąsła,
• zdrowa dieta wspierająca regenerację tkanek.

Podsumowanie

Cofające się dziąsła to problem, który można kontrolować i skutecznie leczyć. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i wdrożenie działań zapobiegawczych. Wczesna reakcja może pomóc uniknąć poważniejszych problemów zdrowotnych i konieczności interwencji chirurgicznej.

Jeśli masz cofające się dziąsła – nie zwlekaj, skonsultuj się ze stomatologiem i zadbaj o swoje zdrowie!

Bibliografia

1. Olczak-Kowalczyk, D., & Górska, R. (2019). Choroby przyzębia – etiologia, diagnostyka i leczenie. Warszawa: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna.
2. Górska, R. (2022). Recesja dziąseł – aktualne poglądy na temat etiologii, klasyfikacji i metod leczenia. Nowa Stomatologia, 27(1), 5–12.
3. Polska Akademia Stomatologii Estetycznej (PASE). (2021). Wytyczne dotyczące leczenia recesji dziąseł – podejście interdyscyplinarne. https://www.pase.org.pl
4. Turska-Szybka, A., & Mielczarek, A. (2018). Wpływ higieny jamy ustnej i technik szczotkowania na recesję dziąseł – przegląd literatury. Dental Forum, 46(2), 35–41.
5. Żyła, M., & Skomro, P. (2021). Nadwrażliwość zębów w przebiegu recesji dziąseł – możliwości terapeutyczne. As Stomatologia, 2(30), 20–26.

Paulina Janecka

Asystentka stomatologiczna z wykształcenia, która z pasją łączy swoje zawodowe doświadczenie z szerokim zainteresowaniem nowoczesnymi technologiami w stomatologii. Dzięki pracy w gabinecie dentystycznym zdobyłam praktyczną wiedzę, którą chętnie dzielę się z innymi, pomagając im lepiej zrozumieć, jak innowacyjne rozwiązania mogą poprawić komfort i skuteczność leczenia stomatologicznego. Poza pracą mam dwie wielkie pasje: muzykę i koty. Jako zapalona miłośniczka zwierząt, czerpię ogromną radość z opieki nad nimi i wierzę, że obecność zwierząt wpływa pozytywnie na codzienne życie i zdrowie psychiczne. Na blogu łączę swoją wiedzę z zakresu stomatologii z osobistymi zainteresowaniami, tworząc unikalną przestrzeń, w której znajdziesz zarówno porady dotyczące higieny jamy ustnej i nowych technologii, jak i wpisy inspirowane moimi muzycznymi fascynacjami oraz miłością do zwierząt.