Czym jest kwasowa erozja szkliwa?
Kwasowa erozja szkliwa to zjawisko, które przez wiele lat bywało bagatelizowane zarówno przez pacjentów, jak i niektórych stomatologów. Dziś wiemy jednak, że to poważne zagrożenie dla zdrowia jamy ustnej, prowadzące do nieodwracalnych zmian w strukturze zębów. Co najważniejsze – erozji nie powodują bakterie, jak w przypadku próchnicy, lecz działanie kwasów obecnych w jedzeniu, napojach i sokach żołądkowych. Jak rozpoznać erozję, co ją wywołuje oraz jak chronić swoje zęby.
Co to jest kwasowa erozja szkliwa?
Szkliwo to najtwardsza tkanka w ludzkim organizmie – cienka, ale bardzo wytrzymała warstwa chroniąca zębinę i miazgę zęba przed uszkodzeniami mechanicznymi, działaniem bakterii oraz czynników chemicznych. Niestety, mimo swojej twardości szkliwo jest podatne na kwasy – szczególnie te pochodzenia nienaturalnego lub wytworzone w nadmiarze w jamie ustnej.
Kwasowa erozja szkliwa to chemiczna utrata tkanek twardych zęba, zachodząca bez udziału bakterii, wskutek kontaktu z kwaśnymi substancjami. Gdy pH w jamie ustnej spada poniżej 5,5, rozpoczyna się demineralizacja szkliwa, czyli wypłukiwanie wapnia i fosforu, co z czasem prowadzi do jego ścieńczenia, zmatowienia, a nawet całkowitej utraty ochronnej warstwy.
Najczęstsze objawy erozji szkliwa
Objawy mogą rozwijać się powoli, dlatego erozja często pozostaje niewykryta przez długi czas. Wśród najczęstszych symptomów znajdują się:
- utrata naturalnego połysku zębów (zmatowienie),
- nadwrażliwość na ciepło, zimno, słodycze, kwasy,
- żółtawy odcień zębów (ujawnienie zębiny),
- zaokrąglenie lub spłaszczenie krawędzi siecznych,
- powstawanie przezroczystości na brzegach zębów,
- zwiększone ryzyko pęknięć i starcia mechanicznego.
W zaawansowanych przypadkach pacjent może odczuwać ból przy szczotkowaniu lub mieć problemy z jedzeniem kwaśnych potraw.
Przyczyny kwasowej erozji szkliwa
1. Dieta bogata w kwasy
To główny winowajca. Dotyczy to:
- napojów gazowanych (nawet „zero cukru”!),
- soków owocowych (cytrusowe, jabłkowe, winogronowe),
- napojów izotonicznych i energetycznych,
- owoców o niskim pH: cytryny, pomarańcze, kiwi, ananas,
- warzyw konserwowych, octowych i kiszonek,
- wina i niektórych alkoholi.
2. Choroby żołądkowo-przełykowe
Kwas solny z żołądka może cofać się do jamy ustnej, np. przy:
- refluksie żołądkowo-przełykowym (GERD),
- bulimii i częstym wymiotowaniu,
- przewlekłym stresie i niestrawności.
3. Zaburzenia ślinienia
Ślina naturalnie neutralizuje kwasy i remineralizuje szkliwo. Jej niedobór (np. przez leki, cukrzycę, wiek) nasila ryzyko erozji.
4. Złe nawyki higieniczne
To kolejne przyczyny kwasowej erozji szkliwa.Zalicza się do nich:
- szczotkowanie zębów zaraz po spożyciu kwaśnych pokarmów lub napojów,
- używanie szczoteczek o twardym włosiu i mocne dociskanie,
- używanie past o wysokim RDA (ścieralności) bez potrzeby.
Kto jest najbardziej narażony?
Oto grupy osób najbardziej narażone na kwasową erozję szkliwa:
- nastolatki i młodzi dorośli, pijący dużo napojów gazowanych i energetyków,
- sportowcy regularnie sięgający po izotoniki i cytrusy,
- osoby z refluksem lub bulimią,
- pacjenci ortodontyczni, z trudniejszą higieną jamy ustnej,
- seniorzy, z mniejszym wydzielaniem śliny.
Jak chronić szkliwo przed erozją?
1. Zadbaj o dietę
- Ogranicz spożycie kwaśnych napojów i jedzenia.
- Nie popijaj posiłków colą czy sokiem cytrynowym.
- Jeśli już pijesz – używaj słomki i nie przetrzymuj płynów w ustach.
2. Nie szczotkuj zębów od razu po jedzeniu
- Odczekaj minimum 30 minut po spożyciu kwaśnych posiłków lub napojów.
- W tym czasie możesz przepłukać usta wodą lub mlekiem.
3. Stosuj pasty i płukanki remineralizujące
- Pasty z fluorem (ok. 1450 ppm), hydroksyapatytem lub aminofluorkami.
- Płukanki bez alkoholu, np. z fosforanem wapnia.
- Dobrym wyborem będą np. pasty Curasept Biosmalto, Biała Perła, Elmex Repair & Prevent.
4. Unikaj past wybielających z wysokim RDA
Te pasty są często zbyt agresywne dla wrażliwego szkliwa.
5. Regularne wizyty u stomatologa
Wczesne wykrycie erozji pozwala ją zatrzymać! Dentysta może zaproponować fluoryzację, lakierowanie szkliwa, a w skrajnych przypadkach – odbudowę kompozytem.
Co mówi ekspert?
– Wielu pacjentów sądzi, że ich szkliwo ściera się tylko przez twarde szczoteczki czy pasty. Tymczasem główną przyczyną utraty szkliwa w dzisiejszych czasach jest nadmiar kwasów w diecie i ich zbyt częsty kontakt z zębami. Edukacja, regularne kontrole i odpowiednie nawyki to klucz do zachowania zdrowych zębów na lata – mówi lek. dent. Monika Dąbrowska, specjalistka stomatologii zachowawczej.
Podsumowanie
Kwasowa erozja szkliwa to podstępna i często niezauważana choroba, która może prowadzić do trwałych uszkodzeń uzębienia. W przeciwieństwie do próchnicy nie objawia się charakterystycznymi ubytkami ani bólem w początkowej fazie. Dlatego tak ważna jest świadomość ryzyka, odpowiednia higiena, zmiana nawyków żywieniowych oraz regularna profilaktyka stomatologiczna.
Nie musisz rezygnować z owoców, soków czy ulubionej lemoniady, ale warto wiedzieć kiedy i jak je spożywać, aby nie zaszkodzić zębom. Bo szkliwo masz tylko jedno!
Asystentka stomatologiczna z wykształcenia, która z pasją łączy swoje zawodowe doświadczenie z szerokim zainteresowaniem nowoczesnymi technologiami w stomatologii. Dzięki pracy w gabinecie dentystycznym zdobyłam praktyczną wiedzę, którą chętnie dzielę się z innymi, pomagając im lepiej zrozumieć, jak innowacyjne rozwiązania mogą poprawić komfort i skuteczność leczenia stomatologicznego. Poza pracą mam dwie wielkie pasje: muzykę i koty. Jako zapalona miłośniczka zwierząt, czerpię ogromną radość z opieki nad nimi i wierzę, że obecność zwierząt wpływa pozytywnie na codzienne życie i zdrowie psychiczne. Na blogu łączę swoją wiedzę z zakresu stomatologii z osobistymi zainteresowaniami, tworząc unikalną przestrzeń, w której znajdziesz zarówno porady dotyczące higieny jamy ustnej i nowych technologii, jak i wpisy inspirowane moimi muzycznymi fascynacjami oraz miłością do zwierząt.
Dodaj komentarz